Vitaal Hart van Zalk
Transformatie Vitaal Hart van Zalk
In Zalk ontstaat iets natuurlijk bijzonders — een plek waar bewoners, vernieuwers en beleidsmakers samenwerken aan gezondheid, leefbaarheid en toekomstbestendigheid.
Niet wachten op anderen, maar zelf de handen uit de mouwen steken. Zalk bewijst al jaren dat het kan. In het nieuwste project transformeert het dorp zijn hart, het multifunctionele dorpshuis.
Vanuit het Ontzorgingsprogramma Maatschappelijk Vastgoed van de provincie Overijssel begon een kleine twee jaar geleden een andere visie te ontstaan voor de transformatie van het dorpshuis van Zalk. Het was niet het uitgangspunt om de energierekening terug te brengen, maar een stip op de horizon te zetten. Hoe zorgen we ervoor dat deze accommodatie voor de komende 25 jaar toekomstbestendig is? Welke rol heeft het gebouw, en hoe zorg je ervoor dat de leefbaarheid in het dorp gewaarborgd blijft? Niet denken vanuit beperkingen, maar vanuit mogelijkheden en ambitie.
Die stip op de horizon voor Zalk is omgezet naar een strategie voor het dorpsambitieplan “Vitaal Zalk 2030; Natuurlijk Bijzonder; de ambitie voor 2050 al realiseerbaar in 2030”, De transformatie van het bestaande dorpshuis, een nieuwe circulaire multifunctionele accommodatie en de recente plaatsing van een high-tech paviljoen.
In de nieuwe circulaire multifunctionele accommodatie is een nieuwe kinderopvanglocatie gevestigd naast het bestaande dorpshuis. Het gebouw biedt niet alleen onderdak aan de jongste Zalkers, wat de leefbaarheid versterkt, maar biedt ook voor het dorpshuis nieuwe mogelijkheden.
Het gebouw van de kinderopvang is eigenlijk een slimme energiecentrale. Het is energiepositief en voorziet daardoor ook het dorpshuis van energie. Het gebouw is multifunctioneel, circulair, modulair en industrieel ontworpen en gerealiseerd en kan ook op een andere plek weer opgebouwd worden.
De gebouwen hebben een slimme digitale infrastructuur gekregen, communiceren met elkaar en regelen automatisch optimaal energieverbruik met verhoging van comfort en functionaliteit. Slimme stralingspanelen verwarmen de ruimtes en er is een accuhuis in het dorpshuis waar elektrische accu’s en warmtebatterijen geïnstalleerd zijn.
Een combinatie van nieuwe slimme apparaten die zonne-energie opslaan, verdelen en water tot zelfs een maand lang warm kunnen houden. Op deze manier wordt de energie uit de zonnepanelen op het dak lokaal gehouden en wordt er niet op het verkeerde moment terug geleverd aan het net waarmee zelfconsumptie wordt gemaximaliseerd en netcongestie verminderd.
In anderhalf jaar tijd is het dorpshuis niet alleen verduurzaamd met een verlaging van de CO2 footprint en fossiel brandstofverbruik van bijna 90%, maar ook energieopwekkend en energie regulerend geworden.
Op een natuurlijke wijze met vele gelijkgestemden is het dorpshuis getransformeerd tot een inspiratiecentrum waar comfort, gedragen door lokale verbondenheid, het vertrekpunt is voor duurzaamheid, de energietransitie en circulariteit.
En dat past bij Zalk. Het bijzondere van Zalk is de hechte sociale gemeenschap. Dat zie je ook terug in het dorpshuis, het is veel meer dan alleen een gebouw. Het is letterlijk het hart van het dorp, het “Vitaal Hart van Zalk”. De manier waarop dit tot stand is gekomen, vormt een voorbeeld voor anderen.
Een natuurlijk living lab: waar verbindingen op een natuurlijke wijze wordt gecreëerd tussen bewoners, vernieuwers en beleidsmakers en nieuwe oplossingen worden bedacht en uitgeprobeerd door het vooral gewoon te doen.
